VAYA GÖLÜ – TEKNE İSKELESİ VE TEKNE GEZİSİ

YERİN TANITIMI

Vaya Gölü’nün en önemli özelliği, 2 900 ha alanı ile Bulgaristan’ın en büyük doğal gölü olmasıdır. Sığ ve karışık bir kıyı gölüdür – kıyısı sulak bitkilerle kaplı, deniz ile hafif bağlantısı olan açık limandır.   Burgas’ın batısında yerleşmiştir ve doğu kısmının tamamı şehrin Sanayi ve Konut Bölgeleri ile sınırdaştır. Denize savak kanalı aracalığı ile bağlanmıştır. Gölün normal bir şekilde işlevini görmesi için bu kanalın temizlenmesi son yılların en önemli işlerinden biri haline gelmiştir. Sözkonusu kanal, genellikle tatlısu olan bu göle denizden taze su, besin kaynakları ve deniz canlıları getirmek gibi hayati önem taşıyan işlevi yerine getirmektedir.  

Gölde açık su alanı baskın gelmektedir – derinliği 1,3 m civarındadır. Gölün tuz seviyesi 10,58 dır, fakan mevsime ve aylara göre değişir. Kıyıları genllikle su hasırı ve kamıştan oluşan sulak bitkilerle  kaplıdır; bu bitkiler doğu ve kuzeydoğu kısmında büyük plantasyonlar oluşturmaktadır.

Burgas Gölü, Burgas Göl KOmpleksinin bir parçasıdır – Bulgaris’dan Karadeniz Kıyısında su kuşlarının yoğun olarak toplandığı üç önemli sulak bölgeden biridir. Göl çevresinde 245 kuş türü tespit edilmiştir, bunlardan 71 kuş türü Bulgaristan Kırmızı Kitabında yer almaktadır. Burada rastlanan türlerin arasında 105 kuş türü  Avrupa çapında doğa koruma önemi taşıyan türlerdir. 9 kuş türü dünya çapında soyu tükenmekte olan türlerdir. Bu alan, biyolojik Çeşitlilik Kanunu 2. Yönetmeliğine dahil edilen ve özel koruma tedbirleri gerektiren 89 kuş türüne uygun habitat sağlamaktadır. Kuşların göç yolu olan Via Pontica üzerinde bulunduğu için Bulgaristan Karadeniz kıyısından geçen göçmen kuşların en önemli duraklarından biridir. Sayısı en çok olan kuşlar pelikangiller, kazsılar, yağmurcungiller ve balıkçılgillerdir. Göl, tepeli pelikan, pembe pelikan ve küçük karabatak kuşlarının göç esnasında dinlenme yeri olarak kullandıkları önemli bir yerdir.  Bazı senelerde Vaya Gölü sularında göç esnasında dinlenen 20 000 üzerinde pembe pelikan tespit edilir.  Bölgede göçmen kuş türü olarak dünya çapında tehlike altında bulunan bıldırcın kılavuzu da tespit edilmiştir.

Burgas Gölü, küçük karabatak, büyük karabatak, ötücü kuğu kuşu, büyük sakarca kazı, elmabaş ördek, tepeli ördek gibi  birçok su kuşunun kışlaması açısından uluslararası öneme sahip bir yerdir. Dikkuyruk ördeğinin Karadeniz popülasyonunun %7-ye varan konsantrasyonu Bulgaristan’da yanlızca Burgas Gölünde görülür.  Kış aylarında dünya çapında tehlike altında bulunan tepeli pelikan ve kırmızı göğüslü kaz da burada görülür. Burada yuvalayan küçük balaban kuşunun korunması açısından Avrupa Birliğinde önemli rol üstlenen, ülkenin en önemli yerlerinden biridir.

Vaya, Bulgaristan Karadeniz kıyısının en büyük ikinci şehri olan Burgas’ın kenar kısmında bulunur.  Korunan Alan dışında bulunan arazilere girişin düzensiz olması nedeniyle ve ayrıca büyük sanayi tesisleri ve yoğun nüfuslu şehre yakınlığından dolayı gölün üzerinde büyük antropojenik baskı vardır. Şehir gelişimindeki hızlanma, sulak alan sularının niteliğinde veya su rejiminde bir değişikliğe neden olabilecek her türlü insan faaliyeti Burgas Gölü’nü etkilemektedir.  Yakınlığında bulunan petrol rafinerileri tarafından petrol ürünleri, fenoller ve başka kimyasallarla kirletilmiştir. Komşulukta bulunan tarım arazilerinde yoğunlukla kullanılan pestisitler  ve yapay gübreler de gölün kirlenmesine ve hızlı ötrofikasyonuna neden olmaktadır. Atık toplama ve şehri temizleme çalışmaları son yıllarda artmştır. Göl çevresinde, özellikle kuzey kıyısında birçok yerde düzensiz (yasa dışı) inşaat atıkları ve evsel atık  depoları mevcuttur. Gölün kuzeydoğu kesiminde bulunan su kaynaklarına toprak ve zemin atılmaktadır  ve şu an itibariyle bu kaynakların neredeyse %80-i imha edilmiştir.  Kuzey ve Güney Sanayi Bölgelerinin atıksuları Atıksu Arıtma ve Temizleme Sisteminden geçtikten sonra göle dökülmektedir.  Gorno Ezerovo ve Dolno Ezerovo semtlerinden ve Burgas şehrinin birkaç büyük fabrikasından da büyük miktarda atıksu göle dökülmektedir.  Su niteliğinin uğradığı değişiklik balık çeşitleri ve sayısını etkilemektedir, bu da suda yüzen kuş türlerinin besin kaynağının etkilenmesi anlamına gelir.   Göl çevresindeki araziler kirletilmektedir ve durmadan bina inşa edilmektedir. Gölü denize bağlayan kanal çamurdan tıkanmak üzeredir ve balıkların bu kanaldan serbest geçişi oldukça sınırlıdır. Gölün doğu kıyısından geçen ve ülkenin güney sınırına giden uluslararası yol, atık ve ses kirliliğine neden olmaktadır.  Yeni ve daha büyük bir yolun inşaatı sözkonusudur, bu da bölgedeki kirliliğin ve antropojenik baskının artmasına neden olacaktır.  Gölde gerçekleşen sanayi amaçlı balık avı kuşları huzursuz etmektedir ve bazen balık ağlarında yakalanmalarına neden olmaktadır. Hayvan avı da kışlayan kuşları oldukça rahatsız etmektedir.  Öte taraftan Vaya Gölü, Burgas sakinlerine evlerinden çıkarak hemen yakınlarında vahşi doğa ile baş başa kalmak, doğayı incelemek, kaynaklarından yararlanmak ve tabiatın zevkini çıkarmak fırsatı tanımaktadır. Gölün kıyılarında balık avlamak için belirlenmiş özel yerler vardır ve böyle bir hobisi olanları buraya toplanır.  Burgas Gölü, nadir ve ilginç kuş türlerinden dolayı fotoğraf tutkunlarının da ilgi odağıdır. Bulgaristan Kuşları Koruma Teşkilatı’nın “Burgas Göllerine Hayat Verelim” projesi kapsamında Dolno Ezerovo semtinin eski tarımsal bölgesi yakınlığında bulunan iskelenin pek yakında yeniden yapılması sözkonusudur.  Bu sayede tekne gezileri düzenleme imkanı sağlanacaktır ve kuşları göl sularından izlemek mümkün olacaktır.