ATANASOVSKO GÖLÜ – GÜNEY TUZ HAVUZLARINDA ŞİFALI ÇAMUR VE LUGA HAVUZLARI

YERİN TANITIMI

Bulgaristan’ın kuş cenneti olan Atanasovsko Gölü, Burgas şehrinin kuzeydoğu kısmında bulunur. Çok tuzlu bir kıyı gölü olan bu göl, Burgas-Varna yolu tarafından ikiye ayrılır. Kuzey kısmı Korunan Doğa Rezervidir, Güney kısmı ise daha sonra Korunan Alan statüsü verilen eski tampon bölgesidir. Gölün etrafı bataklık bitkileriyle donanmış küçük su kaynakları ve kanal sistemi, kristalizatör ve etraflarındaki bend ve tatlısu kanalı ile çevrilidir. Gölün uzunluğu yaklaşık 9 km, genişliği 4.3 km, alanı ise yaklaşık 17 km² dir. Yerleşimi deniz seviyesinin 1.5 m altındadır ve bu nedenle çok hassastır.  Ortalama derinliği 30 cm dir.

Atanasovsko Gölü Bölgesinde, Rezervde kışlayan, yuvalayan veya göç eden 316 kuş türü tespit edilmiştir (ülke genelinde rastlanan kuş türlerinin toplamı 423 dır). Bunlardan 14 kuş türü dünya çapında tehlike altında olan türlerdir: tepeli pelikan, kırmızı göğüslü kaz, küçük karabatak, pasbaş ördeği,  bıldırcın kılavuzu v.s.; 83 kuş türü Bulgaristan Kırmızı Kitabına dahil edilmiştir, 170 kuş türü ise Avrupa çapında doğa koruma önemi taşımaktadır. 

Yaz aylarında havuzlar yağmur kuşlarıyla doludur. Aralarında kolonileri çok sayılı olanlar kılıçgaga kuşları, cambaz ayaklığı ve sumrulardır. Burası, kara gagalı sumru, küçük karabaş martı ve gülen sumru kuşlarının ürediği tek yerdir.

Kış aylarında donmadığı için, suna, fiyu kuşu, kılkuyruk, yeşilbaş kuşu, tepeli pelikan v.s. gibi su kuşlarının kışlaması açısından Atansovsko Gölü uluslararası önem taşımaktadır.

Göl, Via Pontica isimli göç yolu üzerinde bulunmaktadır ve pelikan, kartal, delice, leylek gibi uçan kuşların göçü açısından Avrupa çapında büyük önem taşımaktadır.

Yüz yılı aşkın bir süredir bu göl sadece kuşlar tarafından değil, insanlar tarafından da çok değerli olan tuz elde etmek için kullanılır.  Bulgaristan Karadeniz kıyısında tuz çıkarma faaliyeti, M.Ö. III. Yüzyıldan bu yana asırlarca devam eden bir gelenektir.  Atanasovsko Gölündeki Tuz Havuzları 1906. yılından beri vardır.

Şu an itibariyle gölün topraklarında, buranın evsahipleri olan Chernomorski Solnitsi AD-nin evaporatörleri bulunur. Yılda yaklaşık 40 000 ton deniz tuzu üretmektedir.   

Tuz üretiminin, kış aylarında göldeki su kuşlarının ortalama sayısına orantılı olduğu tespit edilmiştir ve Rezervdeki ekolojik koşulların iyi durumda olması halinde tuz üretiminin de arttığı anlaşılmıştır.  

Günümüzde de geleneksel metotlarla gerçekleşen tuz üretimi, doğayı koruyan bir faaliyet örneğidir. Hatta kuşların yuvalaması için uygun koşullar sağlamaktadır – su havuzlarını birbirinden ayırmak için kullanılan bentler sumru ve martıların yuvalamak için tercih ettikleri yerlerdir.   Şirket, üretimini ve ekonomik faaliyetini gölde yaşayan türlerin ihtiyaçlarına uyum sağlayarak gerçekleştirmektedir.

Luga, tuz üretim işleminin bir ürünüdür ve inorganik maddeler içerir – sodyum klorür, magnezyum, potasyum, kükürt v.s.  Göldeki suyun buharlaşmasından sonra kalan tuzların konsantrasyon artışı ile meydana gelir.  

Karadeniz lugasının şifalı etkileri tıbben kanıtlanmıştır – lokomotor sistemi problemleri, cilt iltihap ve yaraları, varis, soğuk algınlıkları gibi hastalıkların tedavisinde ve destek tedavi uygulanmasında uygulanır.  Artroz, artrit, tendinit, diskopati, eklem sorunları ve siyatik hastalıklarında da önerilir. Kalbi fazla yormamak için lugada 20-30 dakikadan fazla durmamak gerekir.

Şifalı çamur, kapalı tuzlu gölün artık ürünüdür, temiz ve homojendir, rengi koyu gri ve siyah arasında değişir ve çürüyen mikroorganizmalar nedeniyle hidrojen sülfür kokusu vardır. Silikat, kum, alçı, demir ve aluminyum bileşikleri, hidrojen oksitler ve tuzlar içerir. Bu içeriği binlerce yıl boyunca tek hücreli organizmalar, alg, balık, yengeç, midyelerin çürümesi neticesinde meydana gelmiştir. Bir santimetre şifalı çamur en az bir yıl içinde oluşur. Çamur tedavisinin özü, bütün periferal sinir sistemine  kompleks etki etmektir. Termik özellikleri kan dolaşım yollarını genişletir ve yeni kılcal damarlar açar. Böylece ödem ve ağrıları dindirir, yara izlerinin iyileşmesini ve kaybolmasını sağlar, metabolik ve rejeneratif süreçleri iyileştirir. Tedavi edici etkisi dışında, çamurun güzelleştirici ve gençleştirici etkileri de vardır, çünkü cilt vasıtasıyla vücut kalsiyum, iyod, fosfor v.s. alır.   Pleksopati, jinekolojik sorunlar, disk fıtıkları, artrit ve cilt hastalıkların neredeyse hepsini tedavi eder. Yanlızca tuberküloz, zührevi hastalıklar ve kötü huylu hastalıklarda kontrandikedir ve tavsiye edilmez.

Doğanın direk faydaları: bir taraftan kanıtlanmış şifalı ve tedavi edici etkileri ile eklem-romatizmal hastalıkları ve cilt hastalıklarını tedavi etmesi ve rahatlatması; diğer taraftan tuz üretimi ve üretilen tüz miktarının kuş sayısı ile olan bağlantısı ilginç ve merak uyandıran olaylardır.