REZOVO KÖYÜ – REZOVSKA (REZVE) NEHİR AHZI
Rezovo, Bulgaristan Karadeniz Kıyısının en güney noktasında bulunur. 99 yolundan Burgas’ın 95 km güneyinde, Ahtopol şehrinden 17 km mesafede ve Sinemorets köyünden 11 km mesafededir. Köyün hemen yanında Türkiye ile sınırımızda bulunan Rezovska Nehir Ağzı bulunur.
Koordinatlar: 41°58’29.27” K, 28°01’46.95” D; denizüstü yüksekliği 9 m.
TARİHÇESİ
Rezovska Nehir Ağzının önündeki körfezde M.Ö. IV-III. asıra ait kurşun gemi demiri bulunmuştur. Rezovo çevresinde birçok yerde metalurji faaliyeti izleri vardır. Köyün 5 km batısında bulunan Zguriite yöresinde, ülkemizin en büyük eski metalurji kalıntılarını içeren kaynağı bulunur. Miktarları 100 000 tonu aşmaktadır. Köyün 3-4 km batısında da cevher çıkarma çalışmalarından kalıntılar bulunur. Yakınlıkta Trak Höyük Nekropolü bulunmaktadır. Rezovo’dan kuzey yönde 3 km mesafede bulunan Kastriç Burnunda küçük dörtgen planlı bir kale vardır (20x30 m). Bazı arheologlara göre Ortaçağ dönemine ait Kastrition kalesi burada bulunmaktadır. Bu bölgede mezar höyükleri de izlenir.
Ortaçağ döneminde Rezovo Agatopolis nahiyesine dahildir ve 41 aileden oluşur. O zamana ait haritalarda bir liman köyü olarak gösterilmiştir. XVIII. yüzyılda Büyük Rezve adını almıştır. 1715. yılında Nikolaas Witsen’in haritasında Ruzezuu bir nehir ismi olarak okunur. 1788. yılında Avusturyalı gezgin Karl Stotz, Ruze’den bahsetmiştir. Wenzel von Bronyar’ın o zamanki sözlerine göre “köy çok büyük, fakat inşaat yapısı kötüdür, evler kamışlarla kaplanmıştır. Köylüler Konstantinopolis’e ağaç vermektedir ve fevkalade güzellikte karpuz ve büyük miktar soğan ihraç etmektedir..” (1776). Rezovo, bir deniz limanı olarak Christian Thomas’ın haritasında da yer almıştır (1788). Aynı dönemde Avusturyalı oymacı Maks Shimek de ondan bahsetmiştir, general Hatov’un 1829. yılı haritasında da Ruze ismiyle yer almaktadır.
Rezovo, kafkas korsanlarından (lazlar) korunmak için yer değiştirmiştir, fakat kıyı meraları Istranca çobanları tarafından sürekli kullanılmaktadır, çünkü Karadeniz kıyısında kışlar daha yumuşaktır ve aynı zamanda deniz korsanlığı için çok müsait değildir.
Eski köy, geçen asırdan bu yana Istranca’nın 10 km içerisinde, Kukuça (Koçureto) Tepesinde bulunur. Preobrazeni Ayaklanmasında yanmadan önce 100 ev ve St. İvan Vaftizci Kilisesi vardır. Belli bir dönem için ismi Yeniköy olarak da anılmıştır (d-r İvan Karayotov).
YERİN TANITIMI
Eski isimleri:Rezbu, Rezvi, Rezvi dere, Rezve.Köyün adı Trak çarı olan Çar Rezos’un adı ile bağdaştırılır. Başka kaynaklara göre ise Rezos ismi, trakların dilinde “çar” anlamına gelen kelimeden üremiştir.
Köy, Karadeniz üzerindeki yüksek kayalık kıyı üzerinde yerleşmiştir.
Günümüzdeki köy 1903. yılında iskân edilmiştir ve hemen “St. St. Konstantin ve Helena” Kilisesi inşa edilmiştir. 1909. yılına, geç ressam G. Polisoidu’ya ait “Vseh Svyatih” ikonu da bunu doğrulamaktadır.
Balkan Savaşından sonra Rezovo’ya Malko Tırnovo ve Yana köylerinden birkaç aile gelip yerleşmiştir. Odunculuk, kömürcülük, tarım, hayvancılık ve denizcilik, köylülerin zenginleme sürecini hızlandırmıştır. 1923. yılında Rezovo, “Rezvaya” adıyla bir Orman İşletme Kooperatifidir. 1926. yılında yapılan nüfus sayımında Rezovo’da 95 ev ve 378 nüfus kaydedilmiştir, bunlardan 70-i Doğu Trakya mültecileridir. 30-lu yıllarda yeni köy en büyük gelişimini yaşamıştır. 1955. yılında Rezovo’da 90 ev bulunmaktadır; 1933. yılında ise sadece Rezvaya Kooperatif üyelerinin sayısı 92 kişidir.
2000. yılında köyde ortodoks tapınağı “St. Yoan Krastitel (Vaftizci Yahya)” inşa edilmiştir.01.02.2011 verilerine göre günümüzde köyün nüfusu 47 kişidir.
Rezovo köyüne giderken Sınır Polis yetkilileri kimlik sorgulaması yapmaktadır.
REZOVSKA NEHRİRezovo Nehri, Istranca’da daha az bilinen ve az araştırılan bir nehirdir. Sınırda bulunduğu için (Türkiye Cumhuriyeti ile asıl sınırımızı oluşturmaktadır) uzun yıllar boyunca titiz ziyaret rejimi altındadır ve araştırma yapılamamaktadır. Dağın Türkiye’de bulunan kısmından, (Bulg. Mahiyada) Mahya Tepesinden (1031 m) başlamaktadır. Paspalovska, sınır ırmağı Deliyska ve Çernogorska ırmaklarının sularını toplamaktadır ve kayalık kıyılardan, asırlık ormanlardan geçerek Rezovo köyü yanında Karadenize dökülmektedir. Rezovo Nehri, Veleka Nehrinden daha hızlı ve daha soğuktur, bu nedenle alabalığa sık sık rastlanır. Alt akıntısında da yayın balığı izlenir.Nehir Uzunbucak Rezervi yanında halk tarafından “bucak” diye adlandırılan menderesler oluşturur – sessiz, sakin, nehir tarafından çevrelenen sukünetli yerlerdir – Dyado Kirov Bucak, Büyük Bucak v.s. Bulgaristan kıyısı yamaçlıdır - kaya şekilleri, uçurum ve mağaralar boldur.Rezovska Nehrine bakan yamaçlar yoğun meşe ve kayın ormanlarıyla kaplıdır. Kayalık yamaçlarda Akdeniz makileri, nadide orkide türleri, sarmaşık,meryemana asması, saparna, kuşkonmaz, yunan ipekotu, şerbetçiotu ve yabani asma türleri izlenir.
Nehir kıyısına özgü sürüngenler oluklu kertenkele, çukurbaşlı yılan ve ev yılanıdır.
BAĞLANTILAR/LİNKLER/KAYNAKLAR
Istranca Doğa Parkı. Doğal zenginliği, arkeolojik mirası, manevi kültürü.
Yazarlar: Diko Patronov, Ivan Karayotov, Diyana Radoynova. Istranca Doğa Parkı Müdürlüğü, 1999.
