ROPOTAMO REZERVİ

YERİN TANITIMI

Harika bir manzara, ilginç yer şekilleri, soyu tükenmekte olan birçok bitki ve hayvan türleri ve topluluklarının çeşitli kıyısal, sulak ve orman sitlerini  benzersiz bir şekilde biraraya toplayan bu Rezerv sadece 1000.7 ha alan üzerinde yerleşmiştir.  Bu küçücük alan üzerinde deniz, nehir, bataklık, geniş yapraklı longoz ormanları, çeşitli kaya şekilleri, güzel plajlar, kumul tepeleri biraraya toplanmıştır ve bütün bu doğal öğeler tarihi ve arkeolojik bulgularla kombine edilmiştir.

Ropotamo Rezervinin bir kısmı, büyük kumul tepelerinin arasından geçip, Karadenize dökülen aynı isimli nehir çevresinde bulunan longoz orman topluluklarını korumak amacıyla henüz 1940. yılında himaye altına alınmıştır. Yıllar boyunca bu arazi birçok kez statü değiştirmiştir, fakat her zaman koruma altında kalmıştır. 60-lı yıllarda Milli Park bile ilan edilmiştir.  En son kategori değişikliği 1992. yılında yapılmıştır – kıyıda aynı isimli nehir ağzı bölgesinde bulunan eşsiz flora ve faunayı muhafaza etmek adına Yasaklı Rezerv kategorisinde ilan edilmiştir.  Ayrıca Ropotamo Kompleksinin bir öğesi olarak Rezerv, Ramsar Sözleşmesi kapsamında uluslararası önem taşıyan sulak alan statüsünü almıştır; Ornitolojik Önem Taşıyan Alan ilan edilmiştir ve Ropotamo Kompleksi Korunan Bölgenin öğesi olarak Natura 2000 Ekolojik Ağ kapsamına dahil edilmiştir. 

Küçük alanı üzerinde büyük bir biyolojik çeşitlilik barındrımaktadır. Uzmanla göre rakamsal olarak bu Bulgaristan’daki tatlısu ihtiyofaunasının %60-ı, herpetofaunanın %60-ı, yuvalayan ornitofaunanın %50-si ve memeli türlerinin %50-si demektir. 

Rezerv birçok nadide hayvanın doğal habitatodır. Doğu Avrupa’nın kuş göç yolu Via Pontica da buradan geçer. Bölgedeki sulak alanların bolluğu, birçok kuşun yuvalanması ve kışlayan ve göçmen kuşların beslenmesi açısından çok uygun koşullar sağlar. Rezerv Alanında 226 kuş türü belirlenmiştir (çulluk kuşları, ispinozlar, ardıç kuşları, kara gagalı ve bayağı sumrular, yağmur kuşları, yaban kazları, ötücü kuğu kuşları, sessiz kuğular, balıkçıllar, pelikanlar, ördekler, deniz kartalları, şahinler, akbabalar v.s.) ve bunlardan 8 kuş türü dünya çapında tehlike altında olan türlerdir, 70 kuş türü ise Bulgaristan Kırmızı Kitabında yer almaktadır.  

Kuru kayalık yerlerde ve kumullarda birçok sürüngene rastlanır – mahmuzlu akdeniz kaplumbağası, hermann kaplumbağası, ev yılanı, çukurbaşlı yılan, iskilip yılanı ve çeşitli kertenkeleler; nemli ve sulak alanlarda ise su kaplumbağaları, damalı su yılanı, küpeli su yılanı, semenderler, gece kurbağası, siğilli kurbağa, ağaç kurbağası ve toprak kurbağasına rastlanır.  

Rezervde 50 memeli hayvan türü yaşar, bunların arasında kızıl geyik, alageyik,  karaca, muflon, tilki, çakal,  su samuru ve kaya mağaralarındaki yarasa kolonileri. Ayı, vaşak ve akdeniz foku soyu tükenmiş olan memeli türlerdir.

İhtiyofauna, nehrin liman bölgesinde devamlı bulunan 14 balık türünden temsil edilir: kolyoz balığı, tirsi, kızılkanat, sazan, gümüş havuz balığı, tatlısu kefali. Burada geçici olarak yaşayan türlerin sayısı çok daha büyüktür. Bunların arasında karadeniz tirsi balığı, mutludere tirsi balığı,   gümüş balığı v.s. yer almaktadır.

Rezerv sınırlarında 600 yüksek bitki türü tespit edilmiştir – bu da ülke genelindeki floranın %15-ine tekabül etmektedir. Bulgaristan Kırmızı Kitabında yer alan bitki türlerinin %11-i burada muhafaza edilir – toplam 83 türden 71-i nadide bitki türü, 11-i tehlike altında bulunan bitki türü ve 1-i soyu tüknemiş olan bitki türüdür.  16 yüksek bitki türü endemittir, 23 ağaç ve çalı türü ise tersiyer kalıntılarıdır. Rezerv bölgesinde görülebilecek bitki türleri arasında karaağaç, dişbudak, akçaağaç, tatar akçaağacı, kızıl ağaç, gürgen, adi gürgen, akasma, fındık ağacı, sumak, orman sarmaşığı, gez ağacı, kayın, meşe,  trakya lalesi,  kar çiçeği. Bataklıklar ve kıyılar kamış, sazlar, ılgın, sarı nilüfer ve beyaz nilüfer gibi bitkilere evsahipliği eder. Kumullarda Güney Karadenize özgü kum zambağı,  deniz pelini, yabani rezene v.s. görülür.

Rezervin çok işginç bir öğesi de Yılan Adası olarak da bilinen St. Toma Adasıdır. Arkutino Körfezinde bulunur. Burası sucul kuşların yuvalandığı yerdir; tarla fareleri ve geçtiğimiz asrın 30-lu yıllarında ekilmiş olan incir kaktüslerine zengindir.

Ropotamo, Bulgaristan’da uzun yıllardan beri  popüler bir turistik objedir.

Güzel beyaz nilüfer  çiçekleriyle kaplı Arkutino Bataklığı, Güney Karadeniz Bölgesinde en çok ziyaret edilen turistik yerlerden biridir. Bazı yabancı turistler için pek sıradışı sayılmaz, çünkü yurtdışında bütün su kaynaklarında, hatta bahçelerde ve parklarda bile yetiştirilir. Arkutino  Bataklığının özelliği, beyaz nilüfer sitinin tamamen doğal olmasıdır. 

Karadeniz kıyısında tatil yapanlar tarafından tercih edilen bir atraksiyon da Ropotamo Nehri iskelesinden (E87 yol köprüsü altından) nehir ağzına kadar yapılan tekne gezisidir.   Tekne gezisi 60 dakika sürer ve gezi esnasında blıkçıl ve yalıçapkın kuşları turistlerin etrafında uçuşur. Kıyı boylarında taş ve düşmüş ağaçlar üzerinde güneşlenen su kaplumbağaları da turistlerin ilgisini çekmektedir. Nehrin sağ kıyısının yükseğinde görünen Aslan Kafası şeklindeki ilginç kaya şekilleri de oldukça etkileyicidir. 

Yasaklı Rezerv olmasına rağmen (burada her türlü insan faaliyeti yasaklanmıştır), Ropotamo Nehri üzerinden düzenlenen geziler turistler yararına yapılan bir istisnadır. Çevre ve Sular Bakanlığı tarafından bu faaliyet imtiyaza verilmiştir.  Uzun yıllardan beri turistik bir faaliyet olarak uygulanmasına ve Karadeniz kıyılarında yazlayan turistler tarafından tercih edilmesine  rağmen, nehirde hava ve ses kirliliğinden arınmak için modern ve motorsuz tekneler sağlamak adına gerekli işlemler henüz yapılmamıştır.

Bölgede Çevre ve Sular Bakanlığı’nin Emri ile onaylı diğer turistik geziler aşağıdaki gibidir:

1. Arkutino Bataklığında küçük köprü üzerinden geçen patika;
2. Ropotamo Nehir Ağzına götüren patika (Primorsko şehrinden gelen ve bir zamanların “Perla” köşkünden geçen asfalt yolunun devamıdır);
3. St. Paraskeva Körfezine götüren patika;
4. Balkan Yarıadasının en yüksek kumul tepesine götüren patika (Çevre ve Sular Bakanlığı’nın Merkezinden başlar);
5. Keya Burnundan Ropotamo Nehir Ağzına giden patika;
6. Vesela Kayasına giden patika (maalesef yolun son tamirat işleminden sonra artık kayaya giriş imkanı yoktur);
7. Velyov Vir Yasaklı Rezerve götüren patika;
8. İskeleden Ropotamo Nehir Ağzına kadar ve geri yönde düzenlenen tekne gezisi;

2003. yılında Ropotamo Rezervinde, Çevre ve Sular Bakanlığı Burgas Yerel Müdürlüğünün Ziyeret Merkezi açılmıştır. Bu Merkez Arkutino Yöresinde, bataklığın karşısındaki motel yakınlığında bulunur.